เทศน์เช้า วันที่ ๒๑ สิงหาคม๒๕๖๐
พระอาจารย์สงบ มนสฺสนฺโต

ณ วัดป่าสันติพุทธาราม (วัดป่าเขาแดงใหญ่) ต.หนองกวาง อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ตั้งใจฟังธรรมะนะ วันนี้วันพระไง วันพระวันโกน วันพระเป็นวันแสวงหาบุญกุศลของเราไง ถ้าเวลาบุญกุศลของเรา ใจคนที่ผู้ประเสริฐพอใจคนที่ประเสริฐมันเห็นโลกนี้มันเป็นความเสมอภาคแล้วความเสมอภาคไม่เสมอภาคธรรมดานะ มันยังเห็นว่าคนที่ต่ำต้อย เวลาเห็นสัตว์เห็นอะไรมันน่าสงสาร นี่จิตใจคนที่เป็นธรรมไง

แต่จิตใจคนที่เป็นโลกๆคำว่า “เป็นโลก” นะ เวลาเป็นโลกเป็นการแข่งขันไงเวลาเป็นโลกเป็นการแข่งขันมันคิดถึงความลำบากยากเย็นของเราคนเดียวน่ะความลำบากยากเย็น มันเป็นความลำบากยากเย็นเพราะอะไรล่ะ มันลำบากยากเย็นเพราะหัวใจมันไปแบกหามไง

ถ้าหัวใจมันปล่อยวาง มันไม่เป็นความลำบากหรอก ถ้าเป็นความลำบากหลวงตาท่านสอนประจำนะ ภัตกิจๆการกินอาหารมันก็เป็นงานอันหนึ่งนะ เวลาฉันอาหารๆ มันก็เป็นงานอันหนึ่ง เวลาฉันอาหาร เราบอกว่าเอร็ดอร่อย แต่เวลาทำหน้าที่การงานว่ามันเหนื่อยมันยาก

แต่ถ้าคนที่เป็นธรรมๆ เวลาการขบการฉันมันเป็นงานเคี้ยวอาหารนะ แต่มันเป็นความชอบของเราไง เห็นไหม จิตใจที่เป็นธรรมๆ ไง ถ้าจิตใจที่เป็นธรรมๆ มันมาจากไหนล่ะ เป็นธรรมมันเป็นจริตนิสัยจริตนิสัยคนที่ได้สร้างบุญกุศลมานะ คิดแต่เรื่องดีๆ คิดแต่เรื่องดีๆชีวิตของเขาจะไม่สมบูรณ์ ถ้าชีวิตของเขาจะขาดตกบกพร่อง แต่ชีวิตเขาก็ไม่ทุกข์ไม่ยากจนเกินไป

แต่จิตใจของคนเกิดเป็นลูกเศรษฐี เกิดเป็นลูกคนมีฐานะ แต่มันทุกข์มันยากในหัวใจ มันขาดตกบกพร่องไปทั้งนั้นน่ะ นี่มันมาจากไหน มันมาจากอำนาจวาสนาบารมีของตน คำว่า“อำนาจวาสนาบารมี” ก็คือการกระทำมาทั้งนั้นน่ะเวลากระทำมามันบกพร่องทั้งนั้นเวลากระทำมันขาดตกบกพร่องขึ้นมา

วันพระวันพระเราทำบุญกุศลของเราทำบุญกุศลของเราแล้วศึกษาธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้วเราประพฤติปฏิบัติๆ ประพฤติปฏิบัติให้มันอิ่มเต็มของมัน เวลาอิ่มเต็มของมัน มันเป็นประโยชน์กับเรา

เวลาปฏิบัติ เวลาเราปฏิบัติเราก็เห็นว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าปฏิบัติอยู่ ๖ ปี เราเห็นพาหิยะฟังธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทีเดียวแล้วก็ได้เป็นพระอรหันต์เลยเราอยากได้อย่างนั้นๆ แต่เวลาเขาทำ เราไม่ได้คิดว่าเขาทำมาขนาดไหนไง

เวลาคนทุกข์คนยาก เวลาทำมา ดูสิ ดูองคุลิมาล องคุลิมาลเขามีความปรารถนาดีทั้งนั้นน่ะ แต่เวลาเจออาจารย์ที่ไม่ดีอาจารย์ที่ไม่ดีอาจารย์ที่ไม่มีหลักเกณฑ์ ใหม่ๆก็รักนะ เพราะเป็นคนขยันขันแข็งเป็นคนซื่อสัตย์เป็นคนที่รักมากคนนู้นยุคนนู้นแหย่ คนนู้นยุคนนู้นแหย่ไง เวลาแหย่ไปแหย่มาไม่ฟัง อาจารย์ก็เป็นอาจารย์ดีอยู่แต่บอกเลยนะมันจะมาเป็นชู้กับเมียของตน เท่านั้นน่ะ วางแผนกำจัด แต่กำจัดเขาให้ไปตัดนิ้วคนอื่นมาเพื่อให้คนอื่นทำลายๆ ไง

เวลาคนยุคนแหย่ๆ ไอ้พวกยุไอ้พวกแหย่ ไอ้พวกบ่างช่างยุๆตัวเองมันก็เลวทรามอยู่แล้ว มันยังเที่ยวไปยุไปแหย่ เที่ยวไปถากไปถางเขาอยู่ตลอดเวลา เพราะจิตใจมันบกพร่องไง จิตใจมันเหลวไหลไง

เวลาธรรมะขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทุกข์ของบัณฑิตนะ อยู่กับคนพาล ไอ้คนพาลมันพาลทั้งภายนอก พาลทั้งภายใน เพราะหัวใจมันพาล ถ้าหัวใจมันพาลนะมันทำลายเขาไปทั้งนั้นน่ะ มันทำลายตัวเองโดยไม่รู้ตัว แต่ทำลายตัวเองก็คิดว่าตัวเองมีศักยภาพ ตัวเองมีปัญญา ตัวเองจะทำได้ๆ ไง ไอ้บ่างช่างยุนั่นน่ะ มันยุมันแหย่ มันเที่ยวทำลายเขาไปทั้งนั้นน่ะ

นี่ไง แล้วคนที่เป็นบัณฑิตไง ทุกข์ของบัณฑิตอยู่ใกล้คนพาลๆ ไอ้คนพาลนั่นน่ะมันทำให้บัณฑิตเดือดร้อนเขาอยู่กันมีความสุขไง เขาอยู่กันเห็นไหม

ทุกคนเกิดมามีกิเลสตัณหาความทะยานอยาก เวลามาวัดมาวา เราก็มาเพื่อฟังธรรมๆ ทำบุญกุศลแล้วฟังธรรมขึ้นมาๆ เวลาคนเฒ่าคนแก่เขาไปวัดไปจำศีล จำศีลขึ้นมาเพื่ออะไรล่ะเพื่อไม้ใกล้ฝั่งแล้วสิ่งที่เป็นบุญกุศลเราก็เชื่อกัน เราเชื่อกันว่าบุญกุศลทำให้เราไปที่ดีบุญกุศลทำให้เราอุดมสมบูรณ์ บุญกุศลทำให้เราเกิดไม่ทุกข์ไม่ยากจนเกินไป เพราะเราไม่มีความสามารถที่เราจะหักวัฏฏะได้ เราไม่มีความสามารถที่จะพ้นจากกิเลสไปได้ เราก็พยายามสร้างบุญกุศลมาเพื่อเป็นที่อยู่อาศัย เป็นเครื่องอยู่ของเราไงเป็นเครื่องบรรเทาทุกข์ของเราไปนั่นถ้าเราพยายามทำของเรา ทำเพื่อประโยชน์กับเราๆ

องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบอกว่าไม่มีสิ่งใดเป็นที่พึ่งหรอก ไม่มี สิ่งที่เป็นที่พึ่งก็กรรมดีนี่แหละ กรรมดีกรรมชั่ว ว่าบุญกุศลๆ บุญกุศลก็คือกรรมดีไงอกุศลคือความชั่วความชั่วมันก็ตกนรกอเวจี มันก็ทุกข์อยู่แล้ว จะให้มันทุกข์ไปขนาดไหน มายุมาแหย่มาตำให้มันรั่ว จะเอาบาปเอากรรมไปทำไม ตอนนี้มันก็ทุกข์ยากอยู่ขนาดนี้แล้ว เราก็รู้ตัวว่าเราทุกข์เราก็รู้ตัวว่าเราลำบากลำบน แล้วก็ยังยุยังแหย่ ยังทำลายเขาไปทำลายเขาไปแล้วมันไปไหน มันก็กดถ่วงหัวใจดวงนั้นไป มันควรจะผ่อนคลาย ควรจะทำความดีลบล้างมันต่างหาก ไม่ใช่ทำความชั่วเพื่อจะให้มันชั่วมากเกินไป เห็นไหม นี่ไงถ้ามันเป็นไอ้บ่างช่างยุ

ถ้ามันเป็นคนดีๆ มันก็เป็นประโยชน์ขึ้นมาถ้ามันเป็นประโยชน์ เพราะเรามาทำไม เรามาดัดแปลงแก้ไขใช่ไหม วันพระวันโกน ที่เรามาๆดูสิ วันพระวันโกน พระก็โกนหัว โกนหัวเพื่อจะเข้าวันพระเพื่อลงอุโบสถ เวลามันเป็น มันเป็นอย่างนั้น เวลาจะบวชพระเขาโกนหัวก่อน โกนหัวโกนคิ้วเวลาได้มาบวชพระ บวชพระขึ้นมาแล้วมันจะเอาจริงเอาจังขึ้นมา

บัวสี่เหล่าๆ บัวที่ดี บัวที่ดีเขาปริ่มน้ำ ได้แสงแดด มันบานสะพรั่งตอนเช้า นี่ก็เหมือนกัน แล้วเวลาบัวมันบานไอ้เรามันบัวใต้น้ำ ไอ้บัวใต้น้ำพาลพาโลไปทั่วว่าไอ้บัวพ้นน้ำน่ะมันเลว ไอ้บัวพ้นน้ำน่ะมันไม่ดี ไอ้เราอยู่บัวใต้น้ำบัวใต้น้ำจะให้ปลาให้เต่ามันกัดกินอยู่นี่ ยังไม่รู้ตัวมันนะ มันยังไปเพ่งโทษเขานะ ไปเพ่งโทษไอ้บัวพ้นน้ำ

บัวพ้นน้ำสายบัวมันยาวสายพานของเขาเขาพยายามทะลึ่งขึ้นสู่ด้วยสารอาหาร ด้วยแดด ด้วยต่างๆเขาขึ้น ไอ้ของเราเราจะขึ้นนะ เราต้องทำตัวเรา มันทำตัวเราทั้งนั้นน่ะ มันไม่มีที่อื่นหรอก ไม่ใช่ว่าจะไปดึงไอ้บัวพ้นน้ำให้จมน้ำมา แล้วกูจะได้ขึ้นไปพ้นน้ำไม่มีหรอก มันต้องทำตัวมันเอง ถ้าทำตัวเอง นี่การปฏิบัติไง

ที่มาวัดมาวา เวลามาวัดมาวา สิ่งที่เราทำของเรา บุญกุศลเราก็แสวงหามาด้วยน้ำพักน้ำแรงของเราเพื่อบุญของเราๆ การเสียสละมันเป็นบุญทั้งนั้นน่ะ มันเป็นกิริยาการกระทำ ถ้าหัวใจไม่ทำ ทำอย่างไร สิ่งที่ทำขึ้นมา ทำเพื่อประโยชน์กับเราสิ่งที่ประโยชน์เวลาฟังธรรมๆฟังธรรมก็เพื่อให้มันมีสติมีปัญญาขึ้นมา ของใกล้ตัวทั้งนั้นน่ะ

เวลาหลวงปู่มั่นท่านเทศน์ ดูสิ เขาบอกหลวงปู่มั่นเทศน์มุตโตทัย หลวงปู่มั่นเทศน์เรื่องใกล้ๆ ตัวเรานี่แหละ ก็เทศน์เรื่องอารมณ์เรานี่แหละ แต่เวลามันหน้าด้าน มันคิดไม่ถึง มันคิดไม่ได้แล้วคิดไม่ได้ มันพาลในตัวมันเองนะ พาลตัวเองคือสร้างกรรมไงสร้างกรรมคืออะไร คือเดือดร้อนถ้าไม่เดือดร้อนมันไปพูดทำไมไม่เดือดร้อนมันก็อยู่สุขสบายใช่ไหม

เวลาคนดูสิ ผู้ที่ประพฤติปฏิบัติเวลาจิตมันสงบขึ้นมา เขารักษานะ เขาอยู่ในที่สงบสงัดนะสัปปายะ ๔ หมู่คณะเป็นสัปปายะมันมีความสุขนะเขาหลีกเขาเร้นกัน

เราเคยธุดงค์มา ถ้าเจอหมู่คณะที่ดี แหม! มันอบอุ่น ทำอะไรก็ได้ นอนตีแปลงได้สบายเลยสบายใจ มันไว้ใจได้ แต่ถ้ามันมีคนพาล มันระแวงเราทำอะไรก็ต้องระวังเต็มที่ ความระวัง ระวังตลอดมันอยู่ไม่สุขหรอกนี่ไง ถ้ามีคนพาลอยู่ด้วยมันไม่มีความสุข แต่ถ้ามีบัณฑิตอยู่ นอนตีแปลงเลย ทำอะไรก็ได้ มันสบายใจ จะทำอย่างไร เพราะอะไร เพราะเราบัณฑิตด้วยกันเราอยากจะพ้นน้ำด้วยกัน การพ้นน้ำต้องพยายามกระทำของเราด้วยกัน มันทำด้วยใจนั่นแหละแต่อาศัยหมู่คณะช่วยกันค้ำชูขึ้นมา แล้วค้ำชูขึ้นมา

แต่ไม่อย่างนั้นน่ะสิ เราคิดว่าเราจะเหนี่ยวรั้ง เราจะเหยียบย่ำเขาขึ้นไป มันไม่มีอยู่ในโลกนี้น่ะไม่มีหรอก เวลาขึ้นไปเหยียบบนหัวคนอื่นนะ ยืนไม่ดีก็ล้ม ยืนไม่ดีก็ตกมามันได้ไหม

ถ้าเหยียบขึ้นไปมันก็ได้เพราะว่าคนทั้งคนเหยียบบ่าเขาขึ้นไป ทำไมจะไม่ได้ เหยียบคนอื่นทำไมจะไม่ได้เหยียบได้ทั้งนั้นน่ะแต่มันยืนอยู่ได้ไหม ไม่ได้หรอกเราต้องยืนอยู่พื้นดินนี้ตามข้อเท็จจริง แต่เราสูงเราต่ำมันเป็นพันธุกรรมของเราเราทำคุณงามความดีมากน้อยเป็นการกระทำของเรา การกระทำอันนั้น นี่ไงจิตใจที่มันสูงส่งมันสูงส่งอย่างนี้ถ้ามันสูงส่งขึ้นมาแล้วไม่มีหรอกปัญหาไม่มีปัญหามีปัญหาเดียวเท่านั้นน่ะกิเลสของเราปัญหามีปัญหาเดียวคือว่าไอ้ทิฏฐิมานะในหัวใจนั้นเท่านั้นอย่างอื่นไม่มี

กรรมของสัตว์ สัตว์โลกเป็นไปตามกรรม มันกรรมของสัตว์โลกทั้งนั้น ไม่มีใครจะไปแก้ไขใครได้ทั้งสิ้น ไม่มี มีแต่หลวงปู่เสาร์ หลวงปู่มั่นท่านแก้หัวใจของลูกศิษย์ไง

ถ้ามันแก้ต้องแก้ที่ใจของเรา ถ้าแก้ที่ใจของเรา ให้มันเป็นบัณฑิตขึ้นมา บัณฑิตขึ้นมาคือว่ามันหูตาสว่างไง ไม่ใช่จมอยู่กับความรู้สึกนึกคิดเดิมๆ จมอยู่กับไอ้กิเลสตัณหาความทะยานอยากอย่างนั้นน่ะ แล้วจับผิดเขาไปทั่วไม่มีอะไรดีสักอย่าง มันจะดีได้อย่างไรถ้าหัวใจมึงไม่ดี หัวใจมึงเลว ที่อื่นจะดีได้อย่างไร ถ้าหัวใจมึงดี ทุกอย่างดีหมดเลย

เวลาหลวงตาท่านพูดจิตใจถ้าคนมันดีนะ เวลากำขี้มันยังว่าเป็นเพชรเลย ไอ้หัวใจที่มันเลว เพชรนิลจินดามันก็ชั่วไม่มีดีหรอก แต่ถ้าใจมันดีนะ อยู่ที่ไหนมันก็ดี อยู่ในขี้มันยังดีเลยถ้าใจมันดี นี่ก็เหมือนกัน ถ้ามันเป็นความจริงๆขึ้นมามันต้องย้อนกลับมาที่หัวใจของตน ถ้าหัวใจของตนมันไม่เดือดอึดอัดขัดข้องในใจ จบแล้ว

ถ้ามันอึดอัดขัดข้อง มันเรื่องธรรมดา มันเรื่องธรรมดาเพราะคนมันมีกิเลส ที่มา มาทำไม ที่มาก็มาชำระกิเลสใช่ไหมถ้ามาชำระกิเลสก็ต้องกำจัดมันสิที่มานี่กิเลส แต่จะไปกำจัดคนอื่นแล้วใจของตนไม่ดู ใจของตนนั่นน่ะไม่แก้ มันก็ยิ่งฟูไง นี่พาล มันพาลในหัวใจ พอพาลในหัวใจมันก็ไปพาลคนนอก ไปพาลคนนอก แล้วไอ้คนข้างนอกมันอึดอัดขัดข้องไปหมด มันทนได้ยากนี่ไง มันก็เป็นกรรมของสัตว์

เราบวชมาเราธุดงค์มาทั่ว ไปเจอที่ดีๆ นะ โอ้โฮ! เราพูดบ่อยว่า เวลาเราเกิดมาชาตินี้เรายังภูมิใจนะ เกิดมาเจอหลวงตา เกิดมาเจอกับหลวงปู่เจี๊ยะ เรายังเกิดมาเจอครูบาอาจารย์ที่ท่านเป็นสัจธรรม

ถ้าเราเกิดมาเจอครูบาอาจารย์ที่ไม่เป็นสัจธรรม ก่อนหน้านั้นที่เราจะไปเจอครูบาอาจารย์ เราก็พยายามฝึกหัดหาครูบาอาจารย์อยู่ แต่ครูบาอาจารย์แต่ละองค์ๆ ขี้โม้ทั้งนั้นน่ะ พูดเว่อร์ทั้งนั้นน่ะ ไอ้เรามันไม่มีวุฒิภาวะก็เชื่อนะเพราะเห็นว่าเขาอาวุโสกว่า แต่พอไปปฏิบัติเข้า มันไม่ใช่ทั้งนั้นเลยล่ะโกหกทั้งนั้น นี่ไงเพราะเราก็ไม่มีวุฒิภาวะใช่ไหม

แต่เวลาเราไปเจอครูบาอาจารย์ที่ดีงามนะ โอ้โฮ! เวลาท่านพูดแต่ละคำนี่หงายท้องหมดเลย มันโต้แย้งไม่ได้ แล้วโต้แย้งไม่ได้ ไม่ได้ธรรมดา หลวงตาท่านพูดประจำ หมู่คณะให้ฟังนะ ให้ประพฤติปฏิบัติไป เวลาถ้าผมตายไปแล้ว ไอ้คำที่ท่านพูดไว้ๆจะมากราบศพๆท่านท้าทายเลยนี่ไง ถ้าความจริงๆ ท่านไม่มาออเซาะฉอเลาะหรอก ถ้าเอ็งทำขึ้นมา

ถ้าเอ็งไม่ทำขึ้นมา เอ็งก็ไม่รู้ถ้าเอ็งไม่รู้ เอ็งฟังมา เอ็งก็ตีความไม่ออก แต่ถ้าเมื่อไหร่เอ็งปฏิบัติมาแล้ว เอ็งรู้แล้วนะถ้ารู้แล้ว รู้ดีกว่านะ จะไปกราบทำไมศพ ถ้ามันรู้เหมือนกัน รู้เหมือนกัน โอ้โฮ! โอ้โฮ! โอ้โฮ!

นี่ไง ถ้าไปเจอครูบาอาจารย์ที่ดี ครูบาอาจารย์ที่ดีท่านต้องการให้เราฝึกหัดในใจไม่ใช่ให้เอายศถาบรรดาศักดิ์มาให้ไม่ใช่ยกสถานะขึ้นมาว่าคนใกล้ชิดคนรอบข้าง ไอ้นั่นไม่มีหรอก ไอ้นี่มันเรื่องโลกๆ ไอ้เรื่องจริงๆ เรื่องจริงมันอยู่ที่ความดีของเรา

แล้วความดีของเรา เวลาครูบาอาจารย์ของเราท่านมีหูมีตาทั้งนั้นน่ะ คนที่ผ่านมา ผ่านโลกมา ท่านมองรู้ ไอ้พฤติกรรม ตาเป็นหน้าต่างของใจพฤติกรรม จิตมันคึกจิตมันคะนองมันก็รู้ จิตที่มันมีสติปัญญามันก็รู้พอรู้แล้ว รู้แล้วนะถ้าเป็นครูบาอาจารย์นะ เวลาครูบาอาจารย์ท่านสอน เด็กน้อย เด็กน้อยเราไปเข้มงวดเกินไปมันก็อึดอัดขัดข้อง เด็กน้อยเราไปจ้ำจี้จ้ำไชมัน เด็ก ดูสิ มันจะฝึกหัดเดิน ลองไปบังคับมันสิ มันร้องไห้ทั้งนั้นน่ะมันยังสำคัญตนนะ สำคัญตนว่ามันรู้นะ มันจะอ้อนให้ผู้ใหญ่เชื่อมันมันจะอ้อนให้ผู้ใหญ่ทำตามมันทั้งๆ ที่มันทำอะไรไม่เป็นนั่นน่ะผู้ใหญ่เขาดูเขารู้เพราะรู้อย่างนั้นเพราะมันเป็นเด็กน้อย เพราะมันเป็นสิ่งที่ไว้ใจอะไรไม่ได้ มันก็ต้องไว้ตามนั้นน่ะจะไปบังคับขู่เข็ญมันก็ขึ้นมาไม่ได้ไง

แต่ถ้ามันเป็นความจริงๆเวลาปฏิบัติขึ้นมาเวลามันโตขึ้นมาๆ ดูสิ ลูกเวลาโตเท่าพ่อแม่ เท่ากัน รักพ่อรักแม่ไหม เวลามันเด็กๆอยู่ มันคิดอย่างไรเวลามันโตขึ้นมาพ่อแม่กับลูกโตมาด้วยกัน พอโตเป็นผู้ใหญ่แล้วก็เหมือนกัน เท่ากันความคิดเหมือนกัน แล้วถ้ามันมีน้ำใจต่อกัน มันรักมันผูกพันกันไปตลอด ความรักความผูกพันนี้มันอะไร ด้วยบุญกุศลไง ด้วยความระลึกรู้ไง

พ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของลูกใช่ไหม สิ่งที่ได้มาๆ ได้มาจากอะไร ก็ได้มาจากเลือดเนื้อเชื้อไขแล้วสิ่งที่มีความรู้ศึกษามา ท่านคุ้มครองดูแลมาการให้ การให้ของพ่อของแม่มันให้แล้วมันต้องเรียกคืนไหม หวังพึ่งๆ หวังพึ่งก็หวังเจ็บไข้ได้ป่วยขอให้ยกน้ำยกท่าเวลากินยาเท่านั้นน่ะ ทุกข์ใครทุกข์มันทั้งนั้นน่ะ นี่พูดถึงพ่อแม่ของเรานะ

เวลาครูบาอาจารย์ท่านมองเข้าไปในหัวใจเลยหัวใจมันคิดอย่างไร หัวใจมันเป็นไหม ถ้าเป็นไปได้มันก็ดีไง

เครื่องยนต์กลไกแต่ละชิ้นอะไหล่แต่ละชิ้นมันก็ต้องใส่เข้าไปที่ของมัน รถยนต์ล้อก็ต้องใส่เข้ากับล้อ ล้อไปไว้หลังคาไม่ได้เครื่องยนต์สิ่งใดชำรุดเสียหายก็แก้ไปตามนั้นน่ะนี่ก็เหมือนกันเวลาพระปฏิบัติขึ้นมาแต่ละคนมันมีวุฒิภาวะแค่ไหน มันมีความจำเป็น มันจำเป็นอะไร ไอ้นี่เป็นเกียร์ เกียร์ก็ต้องไว้ใส่เกียร์สิ ไอ้นี่เป็นลูกสูบก็เอาไว้ในเครื่องสิ คนที่มันมีความสามารถมากน้อยแค่ไหนเขาก็ดูออก เขาก็ดูรู้ มันเป็นอะไหล่ มันก็ควรจะไปใส่ประดับไว้กับตรงไหนของรถ

นี่ก็เหมือนกัน ถ้ามันเป็นจริงๆ ขึ้นมา เอ็งควรอยู่ตรงไหนของรถ เอ็งควรอยู่ตรงไหน เอ็งควรทำอะไร ถ้าเอ็งมีความสามารถ เอ็งมีความสามารถโลกนี้ต้องการนะใครๆ ก็ต้องการคนมีปัญญาใครๆ ก็ต้องการคนทำงานดีใครๆ ต้องการทั้งนั้นน่ะ

ดูสิ ทางโลกเขาซื้อตัวกันเขาซื้อตัวกันเลยนะ คนมีความสามารถ ประมูลเลย ตอนเศรษฐกิจดีๆ เขาแย่งคนกันน่ะ ถ้ามีความสามารถเดี๋ยวเขาประมูลซื้อตัวเอ็งเลย เอ็งไม่ต้องห่วงหรอกว่าไม่มีใครเห็นความดี ไม่ต้องห่วง แต่มันไม่มีน่ะสิ

ทำสิ่งใดแล้วมันเสียหายมันกระทบกระเทือนกันไปหมด มันมีอะไรดีคนดีทำอย่างนั้นหรือ คนดีเขาไม่ทำอย่างนั้น นี่ไงถ้าคนดี ถ้าหัวใจมันดี มันต้องรักษาหัวใจตัวนี้ถ้าหัวใจตัวนี้มันดีขึ้นมา

นี่ไง เวลาบัวสี่เหล่า เอ็งเป็นบัวชนิดใด แล้วเอ็งอยู่ที่ไหน แล้วเอ็งยังมาตีโพยตีพายอะไร มันเหมือนกับเราเห็นแล้วมันทุเรศนะมันจะดึงบัวเหนือน้ำมาอยู่ใต้น้ำหมดไง ให้มีความรู้เหมือนเรา ให้มีความเห็นเหมือนเรา มันความเห็นโลกๆ

ความเห็นของผู้มีปัญญาเขาพ้นจากน้ำไปเขาเบ่งบานไปในอากาศ รับแสงแดด เอ็งอยู่ใต้น้ำแล้วเอ็งยังจินตนาการ แล้วเอ็งก็ต้องดึงให้คนอื่นเหมือนกูหมดมันไม่มีอยู่ในโลกนะ เออ! มันก็แปลกใครๆ ก็ต้องมีมุมมองอย่างนี้ ใครๆก็ต้องมีทัศนคติอย่างนี้

บัวใต้น้ำนั่นน่ะมันพยายามทำลายเขา ทำลายเขาไปทั่ว ด้วยวุฒิภาวะว่าตัวเองรู้ ตัวเองเก่ง แต่ไอ้บัวพ้นน้ำสิ มันเดือดร้อนเพราะว่ามันกระทบกระเทือนกระทบกระเทือนกันไปหมดนะความกระทบกระเทือนไปหมดแล้วมีประโยชน์อะไร แล้วใครเก่งเอากิเลสมาอวดเก่ง

ขี้ ขี้ไม่มีใครเอาหรอก ขี้โลภ ขี้โกรธ ขี้หลง เหม็น เขาต้องการคุณงามความดี เห็นไหมเวลาแมลงผึ้งตอมแต่เกสรเอาแต่น้ำหวาน นี่ไง เรามาประพฤติปฏิบัติขึ้นมา เราจะเอาเกสร เอาน้ำหวาน แมลงวันมันตอมขี้ ตอมของเน่า บินเหมือนกัน แต่คุณค่าแตกต่างกัน

แมลงผึ้งนะ ในที่ทำการเกษตร ถ้าขาดพวกแมลง การผสมเกสรเขาพยายามจะฟื้นฟูสภาวะแวดล้อมต่างๆ เพื่อต้องการรักษาไว้รักษาไว้เพื่อพืชพันธุ์ธัญญาหาร เขารักษา จากการผสมเกสร จากการเจริญเติบโตของข้าวปลาอาหาร อู๋ย! เขาดูแลรักษานะ คนที่เขาเข้าใจแล้วแมลงตัวหนึ่งมันมีคุณประโยชน์ มันมีสิ่งทำให้อาหารมันเจริญงอกงาม

โอ๋ย! ผึ้งตัวเดียว ถ้าความดีเป็นความดี ทางวิชาการเขาวิเคราะห์วิจัยแล้วเขาเห็นคุณค่ามันมากไง ไอ้คนไม่รู้เรื่องตบแป๊ะ! ตายเลย มึงกวนนักตบแป๊ะ! แต่ไอ้พวกฟื้นฟู นักวิทยาศาสตร์เขาพยายามฟื้นฟูของเขานะ เพื่อให้สภาวะแวดล้อมที่ดี สิ่งที่ดีเพื่อสังคม นี่ไงคนที่มีปัญญา ผึ้งตัวเดียวเขายังเห็นคุณค่ามันเลยแต่คนที่ไม่มีปัญญานะ ตบแป๊ะ! กูแน่ กูเก่งผึ้งตัวนิดเดียว ตบทีเดียวก็ตาย มันจะมีเหลืออะไร

ความดีของเราสร้างมาเกือบเป็นเกือบตาย กิเลสตัณหาความทะยานอยากในใจของตนทำลายทั้งนั้นเวลาทำลายแล้วไม่ทำลายธรรมดาทำลายแล้วไปทำลายหมู่คณะทำลายสังคมทำลายพระ แหม! ทุเรศมาก

ถ้ามันชั่วมันก็ให้ชั่วอยู่ในใจนั้น ให้มีสติให้มีปัญญารักษาไว้แล้วพยายามแก้ไขตัวให้ได้ ถ้าแก้ไขตัวให้ได้เพราะอะไร เพราะเราเวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏะไง ก็ไหนว่าเราทุกข์เรายากไง ไหนว่าเรามีความทุกข์ไงเราจะมาแก้ไขของเราไง ทำไมไปพาลแต่คนอื่นล่ะ ทำไมส่งออกไปข้างนอกล่ะทำไมตีโพยตีพายไปตลอดล่ะ

มันมีใครเป็นอย่างนั้นบ้างมันมีใครตีโพยตีพายเรื่องความเป็นอยู่บ้าง ไม่มีเขาพยายามรีบทำงานให้เสร็จๆเขาอยากไปภาวนากัน เขารีบทำงานให้เสร็จๆมีแต่ไอ้พวกสุมหัวกันนั่นน่ะ นินทากาเลอยู่นั่นน่ะ นี่ไง การคลุกคลี ชินชาหน้าด้าน ลองได้ชินชาได้หน้าด้าน ได้สุมหัว ได้นินทาเขา

แต่คนที่เขามีธรรม เขารีบทำงานให้เสร็จเพราะอะไร เพราะสังคมใช่ไหมสังฆะมันเป็นสงฆ์ทำให้เสร็จแล้วต่างคนต่างไปต่างคนต่างไปต่างคนก็อยากจะภาวนา

คนที่เขามีเป้าหมายนะ เขาบวชมาเพื่อเป้าหมายจริงๆ นะบวชมาเพื่อพ้นทุกข์ บวชมาเพื่อพ้นทุกข์ ไม่ได้บวชมานอนจมอยู่กับกิเลสตัณหาความทะยานอยากไม่ใช่บวชมาเพื่อให้คนนับหน้าถือตา ไอ้คนพาลน่ะพอคนพาล ชอบโมฆบุรุษตายเพราะลาภ อยากให้คนนับหน้าถือตา อยากให้คนเชื่อถือ อยากให้คนยอมรับ แล้วเอ็งมีอะไรดี

แมลงผึ้งนักวิทยาศาสตร์เขาวิจัยแล้ว มันผสมเพื่อเกสรของอาหารพวกพืชพันธุ์ธัญญาหาร เขาวิเคราะห์วิจัยแล้วเขาเห็นคุณค่าของมัน เขายังว่าสุดยอด พยายามทำให้มันอยู่ได้เอ็งมีคุณค่าขึ้นมานะ เขาดูแลเอ็งเอง เอ็งไม่มีคุณค่า เอ็งไม่ต้องไปเหยียบย่ำใครหรอก ไร้สาระ

นี่พูดถึงคนพาล เป็นทุกข์จริงๆ นะ เป็นทุกข์กับบัณฑิต คนดีคนที่เขาทำคุณงามความดีมาตลอด เขาสร้างมาตลอด เขาพยายามแสวงหาเพื่อหัวใจของเขาตลอด ต้องมาแบกรับภาระไอ้ขี้นี่ ไอ้ภาระที่ไปเหยียบย่ำเขานี่ ไอ้คนพาลนี่ มันน่าเกลียด

เอาความจริงๆ ในหัวใจเราสิ เราเป็นคนพาลน่ะ มีสติปัญญาไหม ทำไมคนอื่นเขารู้ว่าเราพาลล่ะทำไมเราไม่รู้ล่ะทำไมเราไม่เห็นว่าอะไรผิดอะไรถูกล่ะ มีแต่คนอื่นผิดทั้งนั้นน่ะ เราเป็นเทวดา เทวดามาจากไหนเทวดามันไม่ทุกข์ไม่ยากมาขนาดนี้หรอก ถ้าเทวดามันต้องมีความสุขในใจ มนุสสเทโว ร่างกายเป็นมนุษย์ หัวใจเป็นเทวดา มันมีความสุข ความสงบความระงับ มันมีความสุขมากเอวัง