ธรรม คือ สติธรรม สมาธิธรรม ปัญญาธรรม ที่สุดคือวิมุตติธรรม ผู้รู้ธรรมแม้ขั้นต้น รู้จริงเงียบ เพื่อบำเพ็ญธรรมขั้นสูง เมื่อรู้ธรรมขั้นสูงจะยิ่งเงียบ ดังคำ อย่าดูถูกความนิ่งอยู่ของพระอริยเจ้า

ท่านพระอาจารย์สงบ มนสฺสนฺโต ได้เมตตาเทศน์ตอบไว้ว่า นักปฏิบัติทุกคนต้องการพ้นทุกข์ แต่ก็ขึ้นอยู่กับวาสนา และต้องมีครูบาอาจารย์ผู้รู้จริงชี้แนะ อุปมาชี้ขุมทรัพย์ การปฏิบัติต้องตามความเป็นจริง เริ่มจากทำสมาธิก่อน โดยยึดกรรมฐาน ๔๐ มีอนุสติ เป็นต้น พุทธานุสติสำคัญมาก ให้พุทโธชัดๆ โดยมีสติเป็นพื้นฐาน การภาวนาต้องต่อเนื่องสม่ำเสมอ จึงเจริญก้าวหน้า การเห็นนิมิต เห็นกาย เป็นกายนิมิต เห็นแล้วดับรวดเร็ว ถ้ารู้ ถ้าเห็นเป็นประโยชน์ ให้กลับมาพุทโธ ทำความสงบใจ เมื่อมีกำลังแล้วให้ตั้งขึ้นมาพิจารณาไตรลักษณ์ เมื่อปฏิบัติไปๆ ใจก็จะพัฒนาขึ้นมา เกิดความเอะใจ สะดุดใจ จะทำให้เริ่มมีปัญญา ก็ให้ทำแบบเดิมซ้ำๆ จนจิตตั้งมั่นได้ เมื่อรู้จริงเห็นจริงแล้ว ให้ยกขึ้นสู่วิปัสสนา ให้ฝึกหัดใช้ปัญญาเพื่อมรรคผล เพื่อชำระล้างกิเลสในใจ

พุทโธนี้สำคัญมาก การนึกพุทโธโดยไม่เอาสมาธิ จะทำให้เกิดสมาธิ และหลวงปู่มั่นสั่งเสียไว้ “อย่าทิ้งผู้รู้ อย่าทิ้งพุทโธ จะไม่เสีย” เมื่อรู้จริงถึงที่สุดผลย่อมเป็นอริยสัจเหมือนกัน ส่วนเรื่องอนันตริยกรรม ลูกแทงแม่ พ่อฆ่าลูก ครอบครัวเป็นหมอทั้งบ้าน แต่ลูกเสียสติ เป็นเรื่องกรรมเก่า กรรมใหม่ ให้เชื่อกรรม ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว