ใจเป็นภาชนะที่รองรับธรรม ท่านพระอาจารย์สงบ มนสฺสนฺโต ใจเป็นธรรม การตอบปัญหาจึงชัดเจนเป็นคติธรรม เพราะมีความรู้และประสบการณ์จริง หลวงปู่มั่นเทศน์ "มุตโตทัย" ใจเป็นธรรมจดจารึกจะสมบูรณ์ละเอียดลึกซึ้งมาก ถ้าใจไม่เป็นธรรมจะมีปัญหาเสียหายมาก

การปฏิบัติยากในคราวเริ่มต้นและสิ้นสุด การปฏิบัติใหม่ๆ ของหลวงปู่เสาร์ หลวงปู่มั่น ครูบาอาจารย์ที่ใจเป็นธรรมล้วนทุกข์ยากมา เมื่อมีโลกธรรมมากระทบ ท่านจะระลึกถึง "ไม่มีใครมีโลกธรรมกระทบรุนแรงหนักเท่าพระพุทธเจ้า" การปฏิบัติยาก แต่การรักษายากยิ่งกว่า เพราะมีกิเลสมารปลิ้นปล้อน หลอกลวง พลิกแพลง สติจำเป็นในธรรมทุกขั้น จึงต้องมีสติ ขาดสติไม่ได้ ต้องพยายามฝึกหัดให้ชำนาญต่อไป

พระอรหันต์เป็นธรรมธาตุ ไม่มีทุกข์ ใจก็ไม่มี ทุกข์ก็ไม่มี

กรณี เสียงดังตูมคล้ายระเบิดขณะสวดมนต์ จิตไปรู้ไปเห็นให้วาง บางครั้งก็รู้สึกมีฝีเท้าเดินหนักๆ รอบตัว ให้แผ่เมตตาอุทิศส่วนกุศล กรณีความกลัวเรื่องงาน กลัวมีเกิดดับ ให้ดับด้วยสติปัญญา ดับไปก็เกิดใหม่ เกิดดับๆ อยู่ในใจ กรณีหนังสือปฏิปทาพระธุดงคกรรมฐานราคาเท่าไร หาซื้อที่ไหน ทางวัดเห็นคุณค่ามาก จึงแจกเป็นธรรมทาน ดังคำสอนองค์หลวงตาฯ "ถ้าพระให้กันไม่ได้ แล้วจะให้ใครให้" กรณีนั่งภาวนาแล้วปวดหลัง ตามปกติไม่ปวด เพราะสงสัยถึงเป็น ไม่ต้องสงสัย ให้วางไว้แล้วภาวนาต่อไป กรณีนิพพานแล้วจิตไปไหน ให้ภาวนาไป ถ้าภาวนาเป็นแล้ว เป็น ปจฺจตฺตํ สนฺทิฏฺฐิโก ความสงสัยก็จะหมดไป